AΝΔΡΕΑΣ ZAXAΡATOΣ – THE GREEK ICON
Ο Άνθρωπος της Εικόνας

«Γιατί δεν τραβάς αφηρημένες εικόνες;» τον ρώτησε κάποτε ένας επίδοξος τεχνοκριτικός και κακόβουλος επισκέπτης μιας φωτογραφικής έκθεσης του.

«Αυτά που εσύ έχεις τραβήξει, αυτά που εσύ είδες, εμείς απλά τα έχουμε κοιτάξει, προσπερνώντας τα», του είπε ένας άλλος. Κι εγώ ομολογώ πως – σαν ερασιτέχνης φωτογράφος – έχω συχνά προσπεράσει τα «σημεία αναφοράς» του. Τζαζ μουσικούς στα κλαμπ της Αθήνας, ανθρώπινες μορφές, δρόμους, κτίρια, τοπία. Ανοίγοντας λοιπόν σήμερα για πρώτη φορά το «The GREEK ICON», το νέο του φωτογραφικό άλμπουμ από τις εκδόσεις «Τόπος», το μάτι μου πρώτα έπεσε, εντελώς τυχαία, σε μια φωτογραφία που μου προκάλεσε την αντίστοιχη σκέψη. Και μια ιδιαίτερα θετική έκπληξη.

Ο Ανδρέας Ζαχαράτος είναι ο Άνθρωπος της Εικόνας, κινούμενης ή «παγωμένης». Διευθυντής φωτογραφίας για αμέτρητες εκπομπές της Δημόσιας Τηλεόρασης χρόνια τώρα, αλλά και φωτογράφος …παντού, εκεί που το θέμα τον προκαλεί. Το πρώτο του φωτογραφικό ερέθισμα ήταν ο σκύλος του θείου του, που τον μεγάλωσε στην Κρήτη. Ήθελε, έπρεπε, να τους φωτογραφήσει μαζί. Και το κατάφερε με μια σχεδόν παιδική Kodak Instamatic της εποχής.

Στη Μεγάλη του Γένους Σχολή

Στη Σχολή εικόνας και ήχου Λυκούργου Σταυράκου που πάντα έδινε τις καλύτερες αναβολές στράτευσης, ο Ανδρέας δεν πήγε για την αναβολή. Από το πρώτο κιόλας μάθημα αποφάσισε πως, γι’ αυτόν, αυτό ήταν! «Η φωτογραφία είναι μια συνεχής παρατήρηση – μια ασταμάτητη κίνηση», δίδασκε ο εκλεκτός του καθηγητής, ο Γιώργος Καβάγιας. Μετά την θητεία του στον στρατό, το 1983 άρχισε να δουλεύει σαν οπερατέρ στον ελληνικό εμπορικό κινηματογράφο και στην ηρωική εποχή του ανάλαφρου «σινεμά της βιντεοκασέτας». Ο Ανδρέας θυμάται με ένα χαμόγελο τον κινηματογραφικό «Γίγαντα της Κυψέλης», τον αλησμόνητο «κοντό» Νίκο Ρίζο που μπαίνοντας το πρωί στο στούντιο, του τσίμπαγε το μάγουλο: «περάσατε καλά χθες το βράδυ με τα κορίτσια;» του έλεγε και έσκαγε στα γέλια.

Με μια Leica στο χέρι στους δρόμους της Αθήνας, το βλέμμα του κολλούσε σε θέματα που οι πολλοί αγνοούσαν: Ο Άνθρωπος και το περιβάλλον του ήταν πάντα στο σκόπευτρο του φακού του. Μαυρόασπρες φωτογραφίες απείραχτες από τ’ άλλα τεχνικά μέσα, που απεικόνιζαν σκηνές της καθημερινότητας μιας Ελλάδας που ποτέ δεν άλλαξε κι ας πέρναγαν τα χρόνια.

«Μάνη από Πέτρα και Χρόνο». Το 2014, προσκεκλημένος στο Μπιλμπάο, στη χώρα των Βάσκων, το φωτογραφικό του έργο και η πρώτη του μονογραφία των εκδόσεων Δεσμός, εντυπωσίασε το κοινό των εκεί εκθέσεων του.

Jazz Moments
Επόμενος φωτογραφικός του σταθμός, ήταν η αποτύπωση της ελληνικής τζαζ σκηνής αλλά και των διάσημων ξένων καλεσμένων μουσικών που βρέθηκαν στα τζαζ κλαμπ της πρωτεύουσας, γιατί «στα μικρά κλαμπ και όχι στις μεγάλες συναυλίες αιχμαλωτίζεται και αποτυπώνεται καλύτερα η τζαζ, η αίσθηση της μουσικής του αυτοσχεδιασμού».

Bobby Few, Horace Parlan, Arthur Blythe, Andy Sheppard, Johnny Griffin, Joe Ford, Marc Turner, Bruce Cox, Robert Lakatos, Avery Sharpe αλλά και οι δικοί μας Σάκης Παπαδημητρίου, Λητώ Βογιατζόγλου, Γεωργία Συλλαίου, David Lynch, Eva Kesselring, Τάκης Πατερέλης, Νίκος Καπηλίδης, Στράτος Βουγάς, Νίκος Τουλιάτος, Γιώργος Κοντραφούρης,Σοφία Νοητή, Δημήτρης Βασιλάκης, Σπύρος Παναγιωτόπουλος και άλλοι πολλοί εκλεκτοί πόζαραν αθέλητα τους στον φακό του Ανδρέα. Αποτέλεσμα της επίμονης και πολύχρονης καταγραφής των μουσικών ινδαλμάτων του ήταν η έκδοση «Jazz Moments» των εκδόσεων Τόπος. Τoυ πρώτου – και μάλλον τελευταίου – βιβλίου για τη ντόπια τζαζ σκηνή.

Φτάνοντας στο σήμερα, το «The GREEK ICON» είναι αποτέλεσμα κόπου και χρόνου. «Η προσωπογραφία της Ελλάδας μέσα από τα καρέ ενός ασπρόμαυρου φιλμ». Τη μονογραφία αυτή απαρτίζουν έξι θεματικές ενότητες που διατρέχουν το χρόνο, «σφραγίζοντας την ύπαρξη της χώρας μας στη μνήμη του λαού της».
(Χρόνια αθωότητας – Τόπος – In God we Trust – Περιφέρεια – Η Πόλη απέναντι μου– Σύνθεσις) Synthesis

Το ύφος της φωτογραφίας του Ανδρέα Ζαχαράτου περνάει από κάποια συγκεκριμένα «φίλτρα»: Ηθική, ιδεολογία, ταλέντο, συναίσθημα, βλέμμα. Συστατικά με τα οποία εκφράζεται, βλέποντας τον κόσμο μέσα από τον φακό μιας φωτογραφικής μηχανής. Γυρίζοντας την Ελλάδα, διαπίστωνε πως η νέα τεχνολογία δεν έχει ακόμα διαφθείρει τις ανθρώπινες σχέσεις.
Αντίθετα, όταν πλησιάζεις τους ανθρώπους από πολύ κοντά – ο τρόπος που του αρέσει να αποτυπώνει ότι βλέπει – τότε λειτουργεί το αρχέτυπο της σχέσης του ανθρώπου με τον άνθρωπο και με το περιβάλλον τους.

Η επιμελήτρια της έκθεσης Τζένη Λυκουρέζου αναφέρει μεταξύ άλλων: ˙
” … Ο Ανδρέας Ζαχαράτος στρέφει τον φακό του στο σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας επιχειρώντας να σκιαγραφήσει τη σύγχρονη και συνάμα διαχρονική προσωπογραφία της χώρας του, με επίκεντρο πάντα τον Άνθρωπο. Το THE GREEK ICON μας ταξιδεύει ενεργοποιώντας τη κρίση, το συναίσθημα και την υπενθύμιση πως όσα παρατηρούμε, συμβαίνουν, συνέβησαν, πολλοί από μας τα έχουν ζήσει, τα έχουν απαντήσει και συνεπώς αναγνωρίζουν τον τοπικό και εθνικό μας εαυτό”.

«Οι φωτογραφίες του Ανδρέα Ζαχαράτου για το The Greek Icon μοιάζουν να βγαίνουν από μια παράσταση του Θεάτρου Τέχνης, στα χρόνια του Κάρολου Κουν. Την έκφραση και το συναίσθημα μιας εποχής…» μας είπε ο σκηνοθέτης Γιώργος Χανδόλιας, καλλιτεχνικός διευθυντής του 48ου Φεστιβάλ Ολύμπου.